پزشك خانواده:

 

پزشكي است كه حداقل داراي مدرك دكتري حرفه‌اي پزشكي و مجوز معتبر فعاليت حرفه اي  پزشكي در محل ارائه خدمت باشد. پزشك خانواده، در نخستين سطح خدمات( سطح 1)، عهده‌دار ارائه و مديريت خدمات سلامتي سطح اول است و مسووليت‌هاي زير را برعهده دارد:

 

 

تامين جامعيت خدمات، تداوم خدمات، مديريت سلامت، تحقيق، و هماهنگي با ساير بخش‌ها. پزشك خانواده مسئوليت دارد خدمات سلامت را در محدوده بسته‌ي خدمات تعريف شده؛ بدون تبعيض سني، جنسي، ويژگي‌هاي اقتصادي اجتماعي و ريسك بيماري در اختيار فرد، خانواده، جمعيت و جامعه‌ي تحت پوشش خود قرار دهد. پزشك خانواده مي‌تواند براي حفظ و ارتقاي سلامت، برابر اين دستورالعمل از ارجاع فرد به ساير ارائه كنندگان خدمات سلامت و سطوح بالاتر استفاده كند، ولي مسئوليت تداوم خدمات با او خواهد بود. يكي از وظايف پزشك خانواده مديريت و نظارت بر عملكرد تيم سلامت تحت سرپرستي خود است.

 

 

نظام ارايه خدمات سلامت:

شامل تمام خدمات پيشگيري، درماني و توانبخشي مورد تاييد وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشكي است كه اين خدمات در نظام سلامت در سه سطح ارايه مي‌شود.

 

 

سطح يك پزشك خانواده:

 

 

شامل پايكاه پزشك خانواده (مطب تطابق يافته پزشك عمومي از نظر استاندارد فضا، نيروي انساني، محتواي خدمت، تجهيزات، ساعت كار و...) مركز بهداشتي درماني مجري برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع (محل استقرار پزشك خانواده مسئول و قسمت بهداشت عمومي تيم سلامت مثل كاردان/كارشناس بهداشت محيط، مبارزه با بيماريها و ... و پايگاه پزشك خانواده ضميمه بوده ) كه به طور معمول در جايي نزديك به محل زندگي مردم (جمعيت تحت پوشش) قرار دارد، و در آن نخستين تماس فرد با نظام سلامت از طريق پزشك خانواده يا تيم سلامت اتفاق مي‌افتد. خدمات ارتقاي سلامت، پيشگيري و درمان‌هاي اوليه، ثبت اطلاعات در پرونده سلامت و ارجاع و پي‌گيري بيمار، اجراي برنامه هاي آموزشي جهت ارتقاي سلامت عمومي عمده‌ي خدمات اين سطح را تشكيل مي‌دهد كه در چارچوب خدمت‌هاي واحد پزشكي خانواده اقدامات پشگيرانه، ارائه درمانهاي اوليه، تجويز دارو، درخواست انجام خدمات پاراكلينيك، درخواست مشاوره، ارجاع بيماران و پيگيري بيماران ارجاعي و همچنين ثبت و ضبط اطلاعات بيماران در پرونده الكترونيك سلامت آنها مي باشد كه در چارچوب خدمات تيم سلامت و پزشك خانواده شكل مي گيرد.

 

 

هر پزشك خانواده جمعيتي مشخص را (كه نمي بايست از حدي معين تجاوز كند) در پوشش خود دارد. جمعيت تحت پوشش هر پزشك بايستي حداقل 500 نفر تا 2500 نفر را تحت پوشش قرار مي دهد. تقريبا به ازاي هر 10000 نفر جمعيت تحت پوشش يك مركز مجري برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع كه فضاي فيزيكي آن مي تواند متعلق به وزارت بهداشت و يا ساير ارگانها وسازمانهاي بيمه و بخش خصوصي باشد، وجود خواهد داشت كه يك يا چند پزشك(در موارديكه پزشكان بخش خصوصي داوطلب ارائه خدمات خود در اين مركز باشند) به همراه تعدادي از اعضاي تيم سلامت در مركز بهداشي درماني منطقه مستقر مي گردند. پزشك مستقر در آن مركز به عنوان مدير سلامت منطقه شناخته مي شود.

 

 

 

 

سطح دو: واحدي تخصصي در نظام سلامت كه خدمات درماني و توانبخشي تخصصي سرپايي يا بستري را در اختيار ارجاع‌شدگان از سطح يك قرار مي‌دهد و سپس پزشك خانواده‌ي ارجاع كننده را از نتيجه كار خويش مطلع مي‌سازد. خدمات تخصصي سرپايي، خدمات بستري، تجويز دارو و ديگر محصولات پزشكي و درخواست انجام خدمات پاراكلينيك از فعاليت‌هاي اين سطح است.

 

 

سطح سه: شامل خدمات درماني  و توانبخشي فوق تخصصي سرپايي يا بستري ، تأمين دارو و ديگر اقلام پزشكي و خدمات پاراكلينيك مي‌باشد. بازخورد خدمات اين سطح در اختيار سطح ارجاع‌كننده و پزشك خانواده وي قرار مي‌گيرد

 

 

شبكة ارجاع (نظام ارجاع):

 

 

كلية پزشكان خانواده همراه (سطح يك)با مراكزي (دولتي يا غير دولتي) كه در سطح دوم و سوم به ارائه خدمات بهداشتي، تشخيصي، درماني و توانبخشي بصورت سرپائي يا بستري مي پردازند، شبكة ارجاع را مي سازند. كلية اين مراكز بعنوان همكاران (اعضاء) شبكة ارجاع خوانده مي شوند و ارجاع مجموعه فرايندهايي است كه مسير حركت و ارتباط فرد رادر سطوح سه گانه براي دريافت خدمات مورد نياز به منظور تامين جامعيت و تداوم خدمات سلامت تعيين مي كند. . اطلاعات راجع به استفاده فرد از خدمات نظام سلامت نهايتاً در پرونده سلامت الكترونيك شخص نزد پزشك خانواده يا تيم سلامت از طريق ارسال پس خوراند از سطوح تخصصي تر ثبت مي‌شود. بديهي است برابر برنامه زماني اي كه بعدا ارائه خواهد شد كليه ارائه دهندگان خدمت بايد اقدامات خود و نتايج حاصل را رأساً و بطور مستقيم در پرونده سلامت الكترونيك فرد درج نمايد

 

 

تيم سلامت (Health Team):

گروهي از صاحبان دانش و مهارت در حوزه خدمات بهداشتي درماني يا توانبخشي كه بسته‌ي خدمات سطح اول را در اختيار فرد، خانواده و جامعه تعريف شده قرار مي‌دهند و مسئوليت آنان با پزشك خانواده است. كليه افراد جامعه براي دريافت خدمات بهداشتي و درماني بايد از طريق اين تيم وارد زنجيره ارايه خدمات سلامت شوند.

 

 

 

 

برنامه پزشك خانواده در استان لرستان:

 

 

برنامه پزشك خانواده در استان لرستان در سال 91 شروع خواهد شد . كه بنابر تصميم ستاد اجراي پزشك خانواده استان اين برنامه ابتدا در دو شهر خرم آباد و الشتر شروع  مي گردد و بتدريج بقيه شهر هاي استان تحت پوشش برنامه قرار خواهد گرفت.از مزاياي اين برنامه اين است كه كليه خدمات بهداشتي درماني طبق بسته خدمتي تعريف شده در سطح يك رايگان خواهد بود و مراجعين بابت دريافت خدمات هزينه اي پرداخت نخواهد كرد . وبيماران در صورت نياز به سطح2و3 (متخصص و فوق تخصص) ارجاع داده مي شوند و خدمات تخصصي و فوق تخصصي با پرداخت 10٪ فرانشيز در يافت مي كنند.

 

 

بطور كلي نتيجه اجراي برنامه منجر به عدالت در سلامت براي كليه اقشار جامعه خوهد شد و منابع بطور عادلانه توزيع خواهد شد.