›     فسفيد آلومينيوم كه از آن براي ضد عفوني نمودن و جلوگيري از آفت‌ زدگي غلاتي چون برنج مورد استفاده قرار مي‌گيرد، به نام‌هاي تجاري مختلفي همچون كوئيك فوس (Quickphos) و سلفوس (Celphos) وجود دارد كه در ايران به نام قرص برنج مشهور است.

›     در كشور طي سالهاي 94 ، 95 و 96 به ترتيب 513 ، 598 و 640 نفر بر اثر مسموميت با قرص برنج جان خود را از دست داده‌اند.

›     بر همين اساس، در سال  96 در استان لرستان  آمار مرگ در اثر مصرف قرص برنج 28 مورد بوده  كه عليرغم اينكه سهولت در واردات، توزيع، فروش و سهولت دسترسي به اين ماده سمي،  سهم به سزايي در استفاده از اين روش و مرگ ناشي از خودكشي بر اثر مصرف اين ماده سمي دارد، متاسفانه اين ماده خطرناك همچنان به سادگي در اختيار متقاضيان قرار ميگيرد.

›     مصرف اشتباه و نابجاي قرص برنج و يا قرص‌هاي توهم‌زا كه داراي تركيبات قرص برنج هستند از جمله دلايل اصلي مسموميت با اين ماده سمي به حساب مي آيد.

›     افراد ممكن است از طريق خوراكي و يا حتي استشمام بوي ناشي از مواد سمي موجود در قرص برنج، دچار مسموميت شوند و اگر سم از بدن خارج نشود منجر به مرگ آنها ‌شود.

›     در صورت مسموميت خوراكي، علائم تحريكي دستگاه گوارش شامل: تهوع، استفراغ و دردهاي شكمي مي باشد

›      بيشتر مرگ و ميرها معمولاً ناشي از نارسايي قلبي و عروقي و افت فشار خون ميباشد.

›     عوارض ناشي از مسموميت بلافاصله بعد از خوردن يا استنشاق شروع شده و مرگ و مير بالا داشته كه ظرف مدت 3 تا 4 ساعت سيستم قلبي- عروقي، تنفسي و مغز را دچار اختلال كرده و فرد در مدت ‌زمان بين 6 تا 48 ساعت بر اثر عوارض فوق فوت ميكند.

با توجه به اينكه تاكنون مكانيسم دقيق بروز اثرات سمي قرص برنج در انسان شناخته نشده است، هيچ پادزهر اختصاصي در درمان مسموميت حاد با آن وجود ندارد و اقدامات درماني تنها شامل اقدامات حمايتي ـ علامتي است.

›     عرضه و فروش قرص برنج ( فسفيد آلومنيوم ) توسط داروخانه ها، عطاريها، دستفروشان و ساير واحدهاي صنفي ممنوع بوده و جرم محسوب مي شود.

›     مجازات فروشندگان قرص برنج با توجه به نتيجه‌اي كه مصرف اين قرص به بار مي آورد، اعمال خواهد شد.

›      بر اساس ماده 2 قانون «مواد خوردني، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي»، اگر فرد ماده اي را بفروشند كه آسيبي به فرد ديگري وارد كند، به مجازات ‌هايي كه در قانون مشخص شده محكوم خواهد شد.

در اين خصوص مراجعه قضايي متخلف را علاوه بر كيفر حبس، به پرداخت غرامت و محروميت از اشتغال به كسب و كار مربوط از 1 تا 3 سال محكوم ميكنند.

 برابر ماده 4 اين قانون، در هر مورد كه سم در مواد خوردني، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي به حد غيرمجاز باشد، دادگاه متخلف را بر حسب مورد، به حداكثر مجازات‌ هاي مذكور در ماده 2 محكوم خواهد كرد.

›          * توزيع قرص برنج در اختيار وزارت جهاد كشاورزي قرار دارد. همچنين برابر قانون «افزايش بهره‌وري بخش كشاورزي و منابع طبيعي» توزيع سم ميان كشاورزان بايد راهكارها و مسير قانوني خاصي داشته باشد.

›           بر اين اساس، در تبصره 5 ماده 6 اين قانون آمده است: «فروش نهاده‌هاي كشاورزي از قبيل انواع كود و سم و دارو توسط فرشندگان مجاز، تنها با دريافت نسخه‌هاي مرتبط كه توسط مراكز موضوع ماده 2 اين قانون صادر مي‌شود قابل انجام مي‌باشد. پروانه فعاليت متخلفين از احكام اين ماده، توسط مراجع ذي‌صلاح صادركننده پروانه، لغو مي‌شود.» 

›          برخورد با فروشندگان قرص برنج از وظايف و اختيارات پليس اماكن با همكاري كارشناسان جهاد كشاورزي، شبكه هاي بهداشت و درمان، پليس پيشگيري و مأموران كلانتري‌ها بشمار مي آيد كه در صورت اطلاع از فروش اين قرص‌ها، با متخلفان و فروشنگان  برخورد قانوني به عمل آورند.

›          تهيه و تدوين: معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكي لرستان- گروه مهندسي بهداشت حرفه اي- مهندس سعيد گودرزي