برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع

نظام ارجاع سلامت نظامي هدفمند است كه علاوه بر اينكه از مراجعه مكرر بيمار به پزشكان مختلف، دريافت خدمات ناقص و تكرار خدمات تشخيصي در حوزه درمان پيشگيري مي كند بلكه موجب كاهش هزينه هاي بهداشت و درمان و كاهش مصرف داروهاي غيرضروري مي شود، ضمن آن كه تضمين كننده كيفيت ارائه خدمات درماني نيزخواهد بود.

ماده 74 برنامه ششم توسعه و سومين اولويت ابلاغي رياست جمهوري از جمله مستندات قانوني نظام ارجاع مي باشد.

براي اجرا و راه اندازي سيستم ارائه خدمت در قالب نظام ارجاع و پزشك خانواده نيازمند ايجاد زير ساخت ها و تغييرات هماهنگ و منسجمي مي باشيم.

پزشك خانواده معادل نظام ارجاع نيست، يكي از زير ساخت هاي لازم براي پزشك خانواده داشتن نظام ارجاع است كه دركنار راهنماهاي باليني، نظام پرداخت مبتني برعملكرد و پرونده الكترونيك از اهميت ويژه اي برخوردار است.  

طرح تحول سلامت فضاي مناسبي را براي استقرار نظام ارجاع و پزشك خانواده ايجاد كرده است و اميد آن است طي چند سال آينده اين نظام با موفقيت اجرا شود، اين طرح نشان داد، اگر عقلانيت حاكم باشد چاره اي جز مديريت و كنترل هزينه هاي غيرضروري نداريم.

قاعده سطح بندي خدمات نخستين بحث نظام ارجاع محسوب مي گردد و براساس آن لازم است در مسير و زنجيره ارائه خدمات حدود وظايف و ارائه دهندگان خدمت مشخص باشند:

خانه بهداشت - مركز بهداشتي درماني روستايي،شهري روستايي، شهري - بيمارستان عمومي، تخصصي، فوق تخصصي

اهميت نظام ارجاع در سيستم سلامت تا آن جاست كه گفته مي شود80 درصد بيماري در سطح اول قابل تشخيص و درمان است، لذا اصلاح سيستم ارجاع مي تواند به ميزان زيادي بارمراجعات تخصصي و فوق تخصصي بيمارستان ها را كاهش دهد.

پزشكان عمومي نقش اصلي را در خدمات سطح يك بر عهده دارند و اجراي نظام ارجاع با اتصال خدمات پزشكي عمومي(سطح يك) و خدمات تخصصي(سطح دو) موجب كاهش هزينه هاي نظام سلامت و ارتقاي كيفيت خدمات درماني و رضايت مندي مردم مي شود.

برنامه پزشك خانواده در سال 1384 در مناطق روستايي آغاز شد كه طي آن پزشك مراقبت هاي اوليه را به جمعيت مشخص تحت پوشش خود ارائه مي دهد و درصورت نياز بيماران را به سطوح تخصصي بالاتر ارجاع مي دهد، راه صحيح اجرا كردن نظام ارجاع، ارجاع الكترونيك است.

هدف اجراي نظام ارجاع :

1-اولويت سطح 1 بر سطوح 2 و 3 ، به عبارت ديگر اولويت بهداشت بر درمان مي باشد و بيمار مي بايست بيشتر خدمات درماني اوليه را در سطح 1 ارائه خدمات دريافت نمايد.

2-موارد ارجاع بايستي براساس دستورالعمل ها و راهنماهاي باليني صورت گيرد(15% مراجعين به سطوح بالاتر ارجاع داده شوند(

3-نظام ارجاع باعث بهبود خدمات سلامت و نهايتاً مديريت منابع مي گردد.

نحوه استقرار نظام ارجاع در نظام سلامت :

گام اول : درساكنين روستاها و جمعيت عشايري و شهرهاي زير 20 هزار نفر(كه به صورت غيرالكترونيك اجرا شده است(

گام دوم : ارجاع بيماران از پزشكان شاغل در تمامي مراكز خدمات جامع سلامت شهري است (در شهرهاي بالاي 20 هزار نفر(

گام سوم : ارجاع بيماران از همه پزشكان عمومي دولتي و خصوصي طرف قرارداد نظام ارجاع

10 دانشگاه در مرحله اول، 10 دانشگاه در مرحله دوم و بقيه دانشگاه ها تا پايان سالجاري به سيستم ارجاع مي پيوندند.